büyükşehir belediye başkanlığı ne demek?

Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Büyükşehir Belediye Başkanlığı, Türkiye'de büyükşehir belediyelerinin en üst yöneticisi olan seçilmiş kişidir. Büyükşehir belediyeleri, nüfusu ve gelişmişliği yüksek olan illerde, merkezi yönetimin yetkilerini yerel yönetimlere devretmek amacıyla kurulmuştur.

Tanım ve Görevleri

Büyükşehir belediye başkanı, Belediye Kanunu ve ilgili diğer mevzuat hükümlerine göre görev yapar. Başkanın temel görev ve sorumlulukları şunlardır:

Belediyeyi temsil etmek: Büyükşehir belediye başkanı, belediyeyi yurt içinde ve yurt dışında temsil eder.
Belediye meclisine başkanlık etmek: Belediye meclisi toplantılarına başkanlık eder, meclis kararlarının uygulanmasını sağlar.
Belediye encümenine başkanlık etmek: Belediye encümenine başkanlık eder ve encümen kararlarının uygulanmasını sağlar.
Belediye bütçesini hazırlamak ve uygulamak: Belediye bütçesini hazırlar, meclisin onayına sunar ve onaylanan bütçeyi uygular.
Belediye personelini atamak ve yönetmek: Belediye personelinin atanması, görevden alınması ve yönetimi gibi işlemleri gerçekleştirir.
Belediye hizmetlerini yürütmek ve denetlemek: Ulaşım, altyapı, çevre temizliği, imar, sosyal hizmetler gibi belediye hizmetlerinin yürütülmesini sağlar ve denetler.
Kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirmek: İlgili kanunlar ve mevzuat çerçevesinde belediyeye verilen diğer görevleri yerine getirir.

Seçim Süreci

Büyükşehir belediye başkanları, Mahalli İdareler Genel Seçimleri ile doğrudan halk tarafından seçilir. Seçimler beş yılda bir yapılır. Seçimlerde en çok oyu alan aday, büyükşehir belediye başkanı seçilir. Seçim süreci Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından yönetilir ve denetlenir.

Yetkileri

Büyükşehir belediye başkanının geniş yetkileri bulunmaktadır. Bu yetkiler şunları içerir:

İdari Yetkiler: Belediye teşkilatını kurma, yönetme, personel atama ve denetleme yetkisi.
Mali Yetkiler: Belediye bütçesini hazırlama, uygulama, gelirleri toplama ve harcamaları yapma yetkisi.
İmar Yetkileri: İmar planlarını yapma, uygulama, inşaat ruhsatı verme ve denetleme yetkisi.
Ulaşım Yetkileri: Toplu taşıma hizmetlerini düzenleme, toplu taşıma araçlarını işletme ve denetleme yetkisi.
Çevre Yetkileri: Çevre kirliliğini önleme, atık yönetimi, park ve bahçe düzenlemesi gibi konularda yetki.

Sorumlulukları

Büyükşehir belediye başkanı, görevlerini yerine getirirken hukuka uygun hareket etmekle yükümlüdür. Görevlerini kötüye kullanması veya ihmal etmesi durumunda, hakkında idari ve cezai soruşturma açılabilir. Ayrıca, belediye meclisi tarafından görevden alma gibi bir süreç de başlatılabilir.

Türkiye'deki Büyükşehir Belediyeleri

Türkiye'de 30 adet büyükşehir belediyesi bulunmaktadır. Bu belediyeler, illerin gelişmişlik düzeyleri ve nüfusları dikkate alınarak belirlenmiştir. Büyükşehir belediyelerinin bulunduğu iller şunlardır:

Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Mardin, Mersin, Muğla, Ordu, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa, Tekirdağ, Trabzon ve Van.

Eleştiriler

Büyükşehir belediye başkanlıkları, önemli ve stratejik görevler olmaları nedeniyle zaman zaman eleştirilere de maruz kalmaktadır. Bu eleştiriler genellikle şunları içerir:

Merkeziyetçilik: Büyükşehir belediyelerinin yetkilerinin merkezi yönetime devredilmesi eleştirisi.
Şeffaflık Eksikliği: Belediye faaliyetlerinin yeterince şeffaf olmaması eleştirisi.
Yolsuzluk İddiaları: Belediye ihalelerinde ve harcamalarında yolsuzluk iddiaları.
Planlama Hataları: İmar planlaması ve ulaşım projelerinde yapılan hatalar.

Önemli Büyükşehir Belediye Başkanları

Türkiye tarihinde birçok önemli büyükşehir belediye başkanı görev yapmıştır. Bu başkanlar, şehirlerin gelişimine önemli katkılar sağlamışlardır. Örneğin: